دیانت و عافیت

تا پیش از انقلاب کبیر فرانسه، مردمان سراسر جهان از واژه¬های چپ و راست صرفاً برای بیان جهت¬های مخالف استفاده می¬کردند. انقلاب فرانسه به این دوگانة متخالف معنایی سیاسی داد و این اصطلاحات را به بنیادی¬ترین عناوین دسته بندی سیاسی تبدیل کرد. در این کتاب، تاریخ پیدایش این دسته بندی و تحولات بعدی آنها در زادگاه اصلی¬اش یعنی مغرب زمین مورد اشاره قرار می¬گیرد. تحولاتی که در نهایت امر، با تهی کردن این دو واژه از معنای نخستین و انحلال آنها در کلیتی فراگیر صحنة سیاسی غرب را به وضعیت فعلی آن رهنمون کرد.

اگر تمایل داشته باشید تا بدانید دوره¬ای از تاریخ غرب که از آن با تعبیر دوران مدرن یاد می¬شود، چگونه آغاز شده و چه تحولاتی از سر گذرانده، این کتاب می¬تواند گزارشی مختصر و مفید به شما ارائه دهد. در این گزارش نه فقط ابعاد گوناگون تمدنی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مدرنیته مورد اشاره قرار می¬گیرد، بلکه علاوه بر آن تلقی بسیاری از متفکرین مهم سه سدة اخیر دربارة ماهیت مدرنیته و نیز دیدگاه¬های مهم¬ترین منتقدان این عصر طرح می¬شود.

کشور نیاز به اصلاح دارد. اگر دغدغۀ اصلاح نبود، احتمالاً همه چیز تغییر می‌کرد؛ نه کتابی بود که شما آن را الآن ببینید، نه مایی که کتاب را تألیف کنیم و نه حتی شمایی که کتاب را بخرید و بخوانید! اما ما الآن در دوران «پسادغدغۀ اصلاح» زندگی می‌کنیم! فرایند اصلاح، متوقف است بر وجود «اصلاح‌گران»! اصلاح‌گرانی که محتوا و روش اصلاح را بشناسند، امید به اصلاح داشته باشند، احساس بدهکاری‌شان بر طلبکاری‌شان بچربد و اهلِ هزینه‌دادن باشند. این کتاب محتوا و روش را به شما معرفی می‌کند، کمی‌ هم گرد امیدواری می‌پراکند! اما برای ویژگی‌های دیگر نسخه‌ای ندارد! «مسئله‌محوری»، «کنشگری خلاق»، «تمرکز بر مسئله و پیگیری آن»، «اجتماعی‌شدن»، «نزدیک‌شدن به مسائلِ مرتبط‌تر با عامه» و «جبهه شدن»، کلیدواژه‌هایی است که ما را در هر کجا و هر زمان که باشیم به یکدیگر وصل خواهد کرد. مجموعۀ پنج‌جلدی کنشگر - و این کتاب که جلد دوم از این مجموعه است- برای تبیین همین کلیدواژه‌ها تألیف شده است؛ لذا اگر این کلمات الآن برایتان مبهم‌اند، نگران نباشید! کتاب را بخوانید!

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها در سطح علوم انسانی در ایران معاصر هماره این بوده است که مفاهیم بنیادی در حوزه‌های مختلف علمی چگونه شکل گرفته و از چه مفاد محتوایی برخوردار هستند. به عبارت دیگر فقر محتوایی در خصوص مفاهیم بنیادینِ رشته‌های مختلف علوم انسانی در بین حتی منسوبین آن رشته به شدت به چشم می‌خورد. در واقع این‌گونه به نظر می‌رسد که غفلت از حاقّ مفاهیم رشته‌های مختلف علوم انسانی در ایران امروز یکی از علل معضله‌ی اصلی شناسایی‌شده است. از این منظر مفاهیم اصلی هر رشته‌ی علمی و ارتباط‌شان با هم، با مبانی تمدن جدید و…، تاروپود اندیشگی آن رشته هستند که وقتی مورد بی‌مهری واقع می‌شوند، فرآیند و نمای اندیشه پردازی‌ها در آن رشته به شدت مغشوش و آشفته از آب درمی‌آید. اما راه چاره چیست؟ ایده‌ی کتاب حاضر در پانویس سیاهه‌ی این ایده‌ها شکل گرفته است تا بتواند سهمی در حل معضله‌ی علمی ایران معاصر داشته باشد.